Οι μεταμορφώσεις του Ριχάρδου Γ'

Ριχάρδος Γ' βασιλιάς της Αγλίας ο τελευταίος της δυναστείας των Πλανταγενετών του οίκου της Υόρκης.

Ο κάτ' εξοχήν  και μακράν πιο ρεαλιστής χαρακτήρας του μεγάλου δραματουργού  Σαιξπήρου. Ο Ριχάρδος είναι ο άρχοντας της σκηνής, συναρπαστικός πανούργος, δολοπλόκος, εσωστρεφής!!! Από την αρχή μέχρι το τραγικό  του τέλος μένει προσκολλημένος στην ιδέα της εξουσίας.Μηχανοραφεί και οργανώνει σχέδια βασιζόμενος στην μικρότητα, το συμφέρον και στον χαμερπή χαρακτήρα των συνεργατών του. Ακαταπόνητος, μαχητικός,  ειλικρινής  και πιστός πάνω απ’ όλα στον εαυτό του.

Μόνος, σακάτης, άφιλος, ξένος.Οι κινήσεις του  σκληρές αλλά τέλεια σχεδιασμένες μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια. Ένας χαρακτήρας ακλόνητος μπροστά σε κάθε ηθικό εμπόδιο.  Δεν υπάρχει ηθικό για το Ριχάρδο. Το αποτέλεσμα  και η επίτευξη του στόχου είναι ανώτερα από κάθε ηθικό φραγμό.

                                                   Αλέξης Μινωτής (Ριχάρδος), Κάκια Παναγιώτου (Ελισάβετ) Εθνικό Θέατρο 1960

Ο πιό πραγματικός χαρακτήρας του Σαιξπήρου.Τον συναντά κανείς στην καθημερινότητα. Ελάχιστοι Ρωμαίοι, Άμλετ, Ληρ, και Ιουλλιέτες υπάρχουν στην πραγματική ζωή. Αδύναμοι άνθρωποι,  αναποφάσιστοι, ευαίσθητοι ανίκανοι να σταθούν στα πόδια τους , να στηρίξουν τα όνειρά τους. Παρακαλούν είτε  τους θεούς για βοήθεια αλλά τελικά δεν κατορθώνουν τίποτα.

Άνθρωποι σαν το Ριχάρδο όμως, όσο και ειδεχθείς να είναι για κάποιους εμάς- ανακινούν τα νήματα της  ζωής των ανθρώπων, αλλάζουν τον κόσμο και προχωρούν σε όρια πέρα από το κανονικό και το αποδεκτό. Ο Ριχάρδος είναι ένα γνήσιο τέκνο του ανθρώπου ένας άξιος μελετητής της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, της νοοτροπίας των αδυνάτων και της ηλιθιότητας των επαρμένων. Ο Ριχάρδος δεν δυναστεύει αδύναμους γιατί δεν ασχολείται καν μαζί τους.Αγνοεί και αψηφά τους ανώτερούς του.Υποτάσσει τους επαρμένους, καταποντίζει τους ονειροβάτες και συντρίβει τους διεφθαρμένους.Ο Ριχάρδος παλεύει με όλους και με όλα, ακαταπόνητος  και  προχωρά. ''Σημαδεμένος από τη φύση, στερημένος από την αγάπη των ανθρώπων, ο Ριχάρδος γίνεται συμπυκνωτής μίσους, ενός απύθμενου και ανελέητου μίσους, που δεν ξεχωρίζει συγγενείς και φίλους και που ένα σκοπό μόνο υπηρετεί : τη φιλοδοξία.Του ιδίου σκοπού άλλοι υπηρέτες είναι η ακλόνητη αυτοπεποίθηση και η σατανική εξυπνάδα του σακάτη πρίγκηπα.Αυτές του επιτρέπουν να ξεφέυγει από τον ανθρώπινο νόμο.Και αυτές τον κάνουν τόσο υπερόπτη ώστε να περιφρονεί και το θείο νόμο.'' Στ. Σπηλιωτόπουλος  30 Ιανουάριου 1960 εφημερίδα Ακρόπολις.Περισσότερα εδώ από το Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου.

Ορμάει στον σκοπό,  με  καθαρό μυαλό και  υπολογισμένο σχεδιασμό. Χρησιμοποιεί μόνο την μικρότητα των ανθρώπων. Στο τέλος οι άνθρωποι θα τον προδώσουν, όπως  συμβαίνει με κάθε άνθρωπο που παίρνει την εξουσία χρησιμοποιώντας δόλια μέσα.  Ο Ριχάρδος μόλις αποκτά εξουσία διολισθαίνει στο άλλο άκρο και άγεται και φέρεται από την αρχομανία του. Δεν έχει τύψεις για τίποτα, τύψεις έχουν οι φοβισμένοι .Πετυχαίνει το αδύνατο αλλά στο τέλος μόνος, πολύ μόνος δίνει το βασίλειό του για ένα άλογο. Ο Ριχάρδος πεθαίνει, μόνος πολύ μόνος.

 Ο ρόλος του Ριχάρδου  ερμηνέυτηκε με απαράμιλλο  τρόπο από Sir Laurence Olivier εδώ στην ταινία του 1955.

Πολλές άλλες  εξαίρετες ερμηνείες ακολούθησαν μεταξύ των οποίων αυτές του Ian Mc Kellen, Kenneth Branagh

Το 1996 ο εξαιρετικός ηθοποιός Αλ Πατσίνο  δημιούργησε την ταινία ''Αναζητώντας τον Ριχάρδο'' (Looking for Richard)

O Ριχάρδος  περπατάει πλάι μας, κινεί τα νήματα της ζωής μας.

''Ο Ριχάρδος αγαπά το Ριχάρδο : αυτό σημαίνει Εγώ είμαι Εγώ.

Υπάρχει φονιάς εδώ; Όχι.Ναι, εγώ είμαι...

Η συνείδηση δεν  είναι παρά μια λέξη που χρησιμοποιούν οι δειλοί

Που επιννοήθηκε για να δείχνουν δέος οι δυνατοί''είναι μερικά από τα τελευταία του λόγια

 '''Ενα 'Αλογο, το βασίλειό μου για ένα άλογο''  είναι τα τελευταία του λόγια.

Τον έχω μελετήσει τον Ριχάρδο.Τα λόγια, τις κινήσεις, το σαρκαστικό χαμόγελο, το δόλιο βλέμμα του.Το βιβλίο μου ένα χαρτόδετο του 1978 έχει πιά κιτρινίσει. Οι σημειώσεις μου με  μολύβι πάνω του διαβάζονται ακόμα.Προσθέτω και άλλες.

Πάντα θα σκοντάφτω πάνω σε ένα Ριχάρδο, έτσι νομίζω.

Οι Ριχάρδοι δεν τελειώνουν ποτέ, όσο δεν σηκώνουμε ανάστημα, όσο παραμένουμε εκμεταλλεύσιμοι, επιρεπείς και ευάλωτοι στην εξουσία.

Κάθε ομοιότητα με πρόσωπα  και γεγονότα δεν είναι καθόλου συμπτωματική.